Εννιά παρατηρήσεις για τον εκλογικό θρίαμβο του Τσίπρα... Για να κατανοήσουμε το φαινόμενο

Το προχθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα εξέπληξε. Τους πάντες. Ακόμη και ο πλέον αισιόδοξος οπαδός του ΣΥΡΙΖΑ δεν περίμενε ότι το κόμμα του θα πετούσε σε τόσο υψηλά ποσοστά και θα είχε διαφορά σχεδόν 7,5 μονάδες από τη δεύτερη Νέα Δημοκρατία. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας το βράδυ του Σαββάτου, όπως έλεγε σε στενούς του συνεργάτες περίμενε μια διαφορά της τάξεως των 4-5 μονάδων και ένα ποσοστό στην περιοχή του 32-33%.

Και η έκπληξη γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν το ποσοστό του 35,5% που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ επετεύχθη σ' ένα εκλογικό σώμα συρρικνωμένο κατά 750-800.000 ψηφοφόρους σε σχέση με τον Ιανουάριο. Όπερ σημαίνει ότι απεδείχθη λάθος η βασική παραδοχή όλων των αναλυτών και δημοσκόπων αλλά και των κομματικών επιτελεί ότι η αυξημένη αποχή θα είχε τη μεγαλύτερη επίπτωση στον ΣΥΡΙΖΑ. Η αποχή έπληξε αναλογικά το ίδιο όλα τα κόμματα με αποτέλεσμα με μικροδιαφορές να επαναληφθεί το αποτέλεσμα του Ιανουαρίου.

Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συνέβη χθες θα πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στον αριθμό των ψήφων που έλαβε το κάθε κόμμα και να μην σταθούμε τόσο στα ποσοστά. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 325.000 ψηφοφόρους, αλλά αυτό μεταφράζεται σε απώλεια ποσοστού μόλις 0,9%. Η Ν.Δ. εμφανίζεται να κερδίζει 0,3%, αλλά κι αυτή έχασε 197.000 ψήφους. Το ΠΑΣΟΚ μαζί με τη ΔΗΜΑΡ που αυξάνουν τη δύναμής του κατά 1,1% κέρδισαν μόλις 20.000 ψήφους. Το ΚΚΕ διατηρήθηκε στο ίδιο ποσοστό (είχε μάλιστα και άνοδο 0.03%) εν τούτοις έχασε 38.000 ψήφους. Η Χ.Α. παρότι το ποσοστό της αυξήθηκε κατά 0,7% οι ψήφοι της είναι λιγότεροι κατά 10.000. Το Ποτάμι έχασε 2% κι αυτό μεταφράζεται σε απώλεια 152.000 ψήφων. Οι ΑΝΕΛ έχασαν 94.000 ψήφους αλλά μπήκαν στη Βουλή. Οι 186.000 ψήφοι που πήρε ο Λεβέντης, στο εκλογικό σώμα του Ιανουαρίου δεν του εξασφάλιζαν σίγουρα την είσοδο στη Βουλή. Πιθανώς να έμενε εκτός για μερικές δεκάδες ψήφους. Τούτων δοθέντων γεννιέται αυτόματα η απορία: Δηλαδή αν οι ψηφοφόροι, σε σχέση με τον Ιανουάριο, ήταν 1.000.000 λιγότεροι και όχι 800.000 τι θα συνέβαινε; Ο ΣΥΡΙΖΑ αν αντί για 325.000 έχανε 425.000 θα έπαιρνε μεγαλύτερο ποσοστό από τον Ιανουάριο και θα είχε και αυτοδυναμία; Ναι, κατά πάσα πιθανότητα. Είναι και αυτό απ' τ' άγραφα και τα παράδοξα της κάλπης της 20ης Σεπτεμβρίου.

Η πρώτη παρατήρηση λοιπόν είναι αυτή: η αποχή όχι μόνον δεν έπληξε, όπως όλοι -και όταν λέω όλοι εννοώ όλοι, χωρίς καμμία εξαίρεση περιλαμβανομένου και του επιτελείου της Κουμουνδούρου- ανέμεναν, τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τον ενίσχυσε κιόλας. Ο Τσίπρας δεν νίκησε, θριάμβευσε. Η Ν.Δ., αν θέλει να παραμείνει ο κορμός ανασυγκρότησης της συντηρητικής παράταξης, πρέπει επειγόντως να σταματήσει να προβάλλει το επιχείρημα διατήρησης της δύναμής της και να προβληματιστεί σοβαρά γιατί όχι μόνον δεν κέρδισε έστω και μία ψήφο αλλά έχασε και περίπου 200.000.

Η δεύτερη παρατήρηση είναι πως, εκ του αποτελέσματος, αυτές οι εκλογές ουσιαστικά έγιναν για να μπει ο Λεβέντης στη Βουλή και να μείνουν εκτός ο Λαφαζάνης, η Ζωή και τα άλλα στελέχη της ΛΑΕ -πρώην υπουργοί και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Η ίδια κυβέρνηση (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) που είχαμε η ίδια και θα συνεχίσει. Αντί για 163 βουλευτές θα στηρίζεται σε 155, απλώς ο Τσίπρας έλυσε το εσωκομματικό του πρόβλημα.

Η τρίτη παρατήρηση συνδέεται ασφαλώς με τον Τσίπρα. Ακόμη και όσοι δεν συμπαθούν τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί παρά να παραδεχθούν ότι αυτές οι εκλογές επιβεβαίωσαν την κυριαρχία του στην πολιτική ζωή του τόπου. Σε οκτώ μήνες έκανε τρεις εκλογές και τις κέρδισε και τις τρεις με διαφορετική μάλιστα στρατηγική και στις τρεις. Τον Ιανουάριο ήταν η αντιμνημονιακή, τον Ιούλιο στο Δημοψήφισμα η αντιευρωπαϊκή και τώρα η μνημονιακή. Αναμφίβολα, το εκλογικό αποτέλεσμα εκτός από την επιβεβαίωση του προσωπικού ιμπέριουμ του Τσίπρα επιβεβαιώνει και την ανεπανόρθωτη φθορά του παλαιού πολιτικού συστήματος. Ταυτοχρόνως όμως επιβεβαιώνεται και η παρατήρηση του Nial Ferguson στον "Μεγάλο Εκφυλισμό" ότι η κοινωνία των πολιτών μαραζώνει σε μια νεκρή ζώνη μεταξύ εταιρικών συμφερόντων και μεγάλου κράτους.

Ερχόμαστε έτσι στην τέταρτη παρατήρηση: Αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν αλλάξουν εκ βάθρων στρατηγική και επιμείνουν στη διαχειριστική πλευρά της πολιτικής και στο φθαρμένο πολιτικό προσωπικό -το οποίο διεσώθη λόγω της λίστας και μόνον- στο προβλεπτό μέλλον δεν έχουν καμμία τύχη. Αν απλώς περιμένουν να φθαρεί ο Τσίπρας από τα σκληρά μέτρα των εφαρμοστικών μέτρων που θα λάβει θα περιμένουν όπως ο πεινασμένος τα καρβέλια που ονειρεύεται. Ειδικά η αξιωματική αντιπολίτευση (Ν.Δ.) κινδυνεύει να εισέλθει σε τούνελ εσωστρέφειας αν δεν αντιμετωπίσει ριζοσπαστικά την κρίση στρατηγικής και φυσιογνωμίας που εμφανώς έχει.

Πάμε τώρα στην πέμπτη παρατήρηση: η συγκρότηση κυβέρνησης μόνον με τους ΑΝΕΛ αποτελεί μεγάλο ρίσκο για τον Τσίπρα. ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι θα έχουν την άνεση χωρίς κυβερνητικές ευθύνες να ανασυγκροτηθούν ασκώντας αντιπολίτευση από κεντροαριστερή σκοπιά, στο χώρο δηλαδή που ο Τσίπρας θέλει να μετακομίσει. Αντί να ενσωματώσει με όρους κυβερνητικής εξουσίας τα δύο αυτά κεντρώα κόμματα τα προσθέτει στους αντιπάλους του. Αντί να μειώσει τους θυλάκους κριτικής στο κυβερνητικό του έργο, τους αυξάνει. Κάνει λάθος αν πιστεύει ότι θα συνεχίσουν, στο όνομα της υπευθυνότητας, να του παρέχουν την ανοχή ή τη στήριξή τους όταν θα πρέπει να περάσει τα δύσκολα μέτρα.

Η έκτη παρατήρηση αφορά την κοινωνική αντιπολίτευση. Η μη είσοδος της ΛΑΕ στη Βουλή μάλλον δεν βοηθά τον Τσίπρα. Στο κόμμα του Παν. Λαφαζάνη έχουν συγκεντρωθεί τα πλέον αριστερά έως αριστερίστικα τμήματα του αντιμνημονιακού ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι τώρα αυτά τα τμήματα ήταν ήσυχα επειδή βρίσκονταν μέσα στον κυβερνητικό και κοινοβουλευτικό ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα η εξωκοινοβουλευτική τους δράση θα τα ριζοσπαστικοποιήσει έτι περαιτέρω και το επόμενο διάστημα το πιθανότερο είναι να αναβιώσει η "αριστερά του πεζοδρομίου" που ως φαινόμενο, τους οκτώ μήνες διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, είχε ουσιαστικά εκλείψει. Το ΚΚΕ, μέσω των συγκροτημένων και πειθαρχημένων κομματικών μηχανισμών που διαθέτει, μπορεί να ελέγξει την εξ αριστερών κοινωνική αμφισβήτηση. Η ΛΑΕ όχι μόνον δεν μπορεί, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα την πυροδοτεί. Από εκεί λοιπόν (την κοινωνική αριστερά) που ο Τσίπρας είχε το κεφάλι του ήσυχο, τώρα θα πρέπει να ανησυχεί. Η αστυνομία και εν γένει οι κατασταλτικοί μηχανισμοί θα χρειαστεί να αναλάβουν δράση κάτι που θα αμαυρώσει το "αντιαυταρχικό και δημοκρατικό" προφίλ το οποίο ανεμίζει ως παντιέρα ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η έβδομη παρατήρηση σχετίζεται με την αντίθεση μνημόνιο-αντιμνημόνιο. Μέχρι και πριν να στηθούν οι κάλπες αυτή ήταν ισχυρή. Σε καμμία μέτρηση ο λεγόμενος αντιμνημονιακός - αντισυστημικός - δραχμικός χώρος δεν είχε καταγράψει ποσοστό μικρότερο του 20-25%, ενώ ανάλογα και με της οξύτητα των θεμάτων της επικαιρότητας έφτανε ή και ξεπερνούσε το 30%. Στις εκλογές τα κόμματα που εκπροσωπούν αυτό το χώρο μετρήθηκαν στο 15%. Σίγουρα, ουδεμία σχέση υπάρχει μεταξύ των κομμάτων που τον εκπροσωπούν και ειδικά με την Χρυσή Αυγή. Είναι κόμματα εντελώς διαφορετικά με αποκλίνουσες έως και συγκρουόμενες στρατηγικές. Όμως το καθένα από τη σκοπιά του, και φυσικά με διαφορετικό σκεπτικό εντάσσονται στο χώρο που αντιμάχεται τα μνημόνια την Ευρώπη και το "σύστημα". Σε κάθε πάντως περίπτωση αυτός ο χώρος έχει δραματικά συρρικνωθεί και οπωσδήποτε μετά και τη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ η πολιτικοϊδεολογική αντίθεση μνημόνιο - αντιμνημόνιο παύει οριστικά να είναι κυρίαρχη και μόνον ως καρικατούρα μπορεί να επανέρχεται.

Η όγδοη παρατήρηση δεν μπορεί παρά να αναφέρεται στους δημοσκόπους. Απεδείχθη για μια εισέτι φορά πως οι εταιρείες αυτές είναι περισσότερο όργανα πολιτικής παρά μέτρησης των διαθέσεων της κοινής γνώμης. Και δυστυχώς παρασυρθήκαμε όλοι. Ακόμη και αυτοί που δεν μετέχουμε στο παιχνίδι των οργανωμένων συμφερόντων πήραμε τα λόγια τους τοις μετρητοίς και προσεγγίζαμε τα εκλογικά πράγματα μέσα από τους δικούς τους παραμορφωτικούς φακούς της πραγματικότητας. Ήταν λάθος. Το ντέρμπι που μας έλεγαν, έγινε περίπατος. Η μισή μονάδα έγιναν επτάμιση. Το θρίλερ στην περιοχή του 30% απεδείχθη μούφα καθώς επανελήφθη το σκορ του Ιανουαρίου. Η αποχή που θα ήταν υπέρ της Ν.Δ. απέβη υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Λαφαζάνης που θα έμπαινε, δεν μπήκε. Ο Καμμένος που δεν θα έμπαινε, μπήκε. Το μόνο που βρήκαν ήταν η είσοδος του Λεβέντη στη Βουλή. Ακόμη και τα ποσοστά των ενδιάμεσων κομμάτων, που ήταν και τα πιο εύκολα να προσεγγιστούν, άλλαζαν από βδομάδα σε βδομάδα κι από εταιρεία σε εταιρεία με τη σειρά κατάταξής τους να έχει μετατραπεί σε ένα είδος ασανσέρ που διαρκώς ανεβοκατεβαίνει.

Η τελευταία παρατήρηση οπωσδήποτε έχει να κάνει με το μέλλον της νέας κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και τη δυνατότητά της να υλοποιήσει τα όσα προβλέπονται στο τρίτο μνημόνιο χωρίς να κινδυνεύσει, ίσως και στο προβλεπτό μέλλον, η κυβερνητική συνοχή. Οι 155 βουλευτές πιθανότατα θα αποδειχθούν πιο συμπαγής κοινοβουλευτική ομάδα από τους 163 καθώς όλοι τους εξελέγησαν έχοντας αποδεχθεί το τρίτο μνημόνιο και δεσμευθεί ότι θα ψηφίσουν τους εφαρμοστικούς νόμους και θα υλοποιήσουν τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με τους δανειστές. Βεβαίως η πλειοψηφία των 155 βουλευτών είναι μια εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και το επιπλέον πρόβλημα είναι ότι στις κρίσιμες ψηφοφορίες δεν θα υπάρχει και ο "αερόσακος" των κομμάτων της αντιπολίτευσης που υπήρχε μέχρι τώρα.

• Του Φελνίκου από το http://www.matrix24.gr/