Δέκα βιβλία για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα

Ένα αφιέρωμα με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας που αξίζει να… ξεφυλλίσετε!

Για την Ημέρα της  Γυναίκας, καταθέτουμε εννέα λογοτεχνικά έργα κι ένα δοκίμιο που αξίζει να διαβάσουμε όλες (και όλοι).

1. Middlemarch, Τζορτζ Έλιοτ, εκδ. Ίνδικτος. Η Βιρτζίνια Γουλφ το περιέγραψε ως ένα από τα λιγοστά έργα της αγγλικής λογοτεχνίας που απευθύνονται σε ενήλικους. Θα μπορούσε να συμπληρώσει κανείς ότι είναι επίσης ένα από τα πρώτα έργα που περιγράφουν τα ηθικά διλήμματα ενηλίκων σε έναν κόσμο σε κίνηση. Το γεγονός ότι η κεντρική ηρωίδα, η Δωροθέα Μπρουκ, είναι γυναίκα μόνο τυχαίο δεν είναι.

2. Περηφάνια και προκατάληψη, Τζέιν Όστεν, εκδ. Πατάκη. Το κορυφαίο μυθιστόρημα για τον γάμο, τα λεφτά και την κοινωνική τάξη με πρωταγωνίστρια την Ελίζαμπεθ Μπένετ, τη δεύτερη από τις πέντε κόρες μιας επαρχιακής αριστοκρατικής οικογένειας, είναι ένα μάθημα πρόζας και χαρακτηρολογίας που δεν λέει να ξεπεραστεί.

3. Τζέιν Έιρ, Σαρλότ Μπροντέ, εκδ. Κάκτος. To μυθιστόρημα που ξαναέγραψε τους κανόνες του μυθιστορήματος περιγράφει την αγωνιώδη αναζήτηση μιας γυναίκας για ταυτότητα με απλότητα και σπουδή. Διορατικό και επίκαιρο όσα χρόνια κι αν πέρασαν.

4. Η πλατιά θάλασσα των Σαργασσών, Τζην Ρυς, εκδ. Μελάνι. Αν η αναζήτηση ταυτότητας ήταν μία φορά δύσκολη για την Τζέιν Έιρ, η προκάτοχός της, Αντουανέτ Κρόσγουεϊ, πρώτη σύζυγος του κυρίου Ρότσεστερ, η «τρελή Κρεολή» όπως περιγράφεται στο έργο της Σαρλότ Μπροντέ, είχε πολύ πιο βαρύ φορτίο να σηκώσει: το βάρος της μικτής καταγωγής της, ούτε λευκή αλλά ούτε και μαύρη. Η Τζην Ρυς, μισή Κρεολή η ίδια, με καταγωγή από τον Άγιο Δομίνικο, περιγράφει το συναίσθημα εκπατρισμού της βουβής ηρωίδας της Μπροντέ σε ένα από τα σημαντικότερα έργα «γυναικείας» λογοτεχνίας που, με σημερινούς όρους, θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε ως prequel στην «Τζέιν Έιρ.

5. Η παρέα, Μαίρη ΜαΚάρθυ, εκδ. Καστανιώτης. Μισό αιώνα από την κυκλοφορία του, το «σκανδαλώδες» μυθιστόρημα της ΜαΚάρθυ εξακολουθεί να γρατζουνάει ευαίσθητες χορδές της γυναικείας ύπαρξης: σεξ, γάμος, μητρότητα, οικονομική ανασφάλεια, κοινωνική αποκατάσταση.  Χωρίς διάθεση καλλωπισμού, η συγγραφέας ζωγραφίζει τις ηρωίδες της ως εγωκεντρικές υπάρξεις, παραδομένες στα προσωπικά τους προβλήματα και τις φιλοδοξίες, εγκλωβισμένες στον παραδοσιακό ρόλο τους τον οποίον διεκδικούν και ταυτόχρονα απεχθάνονται.

6. Ο γυάλινος κώδων, Σύλβια Πλαθ, εκδ. Μελάνι. Το μοναδικό μυθιστόρημα της αμερικανίδας συγγραφέως είναι μια ανελέητη περιγραφή της διολίσθησης της κεντρικής ηρωίδας στην άβυσσο της ψυχικής ασθένειας.

7. Μέχρι το φάρο, Βιρτζίνια Γουλφ, εκδ. Οδυσσέας. Το καλύτερο έργο της συγγραφέως, κατά την εκτίμηση της ίδιας, είναι ένας εσωτερικός μονόλογος και μια αναμέτρηση με τη μνήμη. Το φως του φάρου φωτίζει και την παραμικρή λεπτομέρεια του ψυχικού κόσμου των ηρώων με ακρίβεια και λεπτότητα.

8. Τα χρόνια της αθωότητας, Ίντιθ Γουόρτον, εκδ. Λιβάνης. Μια ερωτική ιστορία με φόντο τη νεοϋορκέζικη high society του τέλους του 19ου αιώνα είναι το εφαλτήριο για να αναδειχτεί η κοινωνική υποκρισία. Για το συγκεκριμένο έργο της η Ίντιθ Γουόρτον έλαβε το Πούλιτζερ –ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το συγκεκριμένο βραβείο.

9. Η ιστορία της πορφυρής δούλης, Μάργκαρετ Άτγουντ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Τοποθετημένο στο μέλλον, όπως και τα υπόλοιπα έργα της Άτγουντ, το βιβλίο περιγράφει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια τη ζωή σε μια αμερικανική πόλη η οποία διοικείται από μια ομάδα φανατικών που θέλουν να επιβάλλουν τη δική τους «ανάγνωση» της Βίβλου. Τα μεγαλύτερα θύματα είναι φυσικά οι γυναίκες.

10. Το δεύτερο φύλο, Σιμόν Ντε Μποβουάρ, εκδ. Μεταίχμιο. Το βιβλίο για το οποίο πάσα εξήγηση -και προτροπή- περιττεύει. Με όλους τους αναχρονισμούς του και τα αδύναμα σημεία του, το έργο της Σιμόν Ντε Μποβουάρ αποτελεί αφετηρία για σκέψη και κριτική ακόμα και σήμερα.

• Λήδα Πιμπλή